Έχετε ποτέ λαχταρήσει να φάτε κάτι τραγανό; Ή να μασήσετε μια τσίχλα; Είχατε ποτέ μασήσει τα καπάκια από τα στυλό επειδή είχατε την ανάγκη να συγκεντρωθείτε, ή τρώγατε τα νύχια σας επειδή αισθανόσασταν νευρικότητα;
Για τα παιδιά που παρουσιάζουν τέτοιες αισθητηριακές ανάγκες, τα στοματικά αισθητηριακά ερεθίσματα παίζουν σημαντικό ρόλο. Το να μασάς κατά τη διάρκεια της ημέρας (ειδικά όταν αισθάνεσαι στρες ή άγχος), βοηθάει στο να ηρεμείς, να συγκεντρώνεσαι και να αυτό-ρυθμίζεσαι.
1. Μη τα πιέζετε να σταματήσουν: Δεν το κάνουν επίτηδες. Έχουν την ανάγκη να το κάνουν και με το να τους λέμε να το σταματήσουν δεν καταφέρνουμε τίποτα. Φανταστείτε ότι αισθάνεστε έντονο στρες και αρχίζετε να παίρνετε βαθιές ανάσες για να ηρεμήσετε. Αν ξαφνικά κάποιος σας πει να σταματήσετε, εσείς θα αναστατωθείτε και θα αισθανθείτε ακόμα μεγαλύτερο στρες. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει με το μάσημα που μπορεί να παρουσιάζουν κάποια παιδιά. Λειτουργεί σαν ένας μηχανισμός αντιμετώπισης και ρύθμισης του άγχος και της νευρικότητας. Ωστόσο υπάρχουν κάποιοι τρόποι, οι οποίοι μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση ακόμα και στην εξάλειψη αυτής της συμπεριφοράς.
2. Τα παιδιά συνήθως βρίσκουν κάτι εύκολο και κάτι που βρίσκεται επάνω τους για να βάλουν στο στόμα τους, το οποίο μπορεί να είναι τα δάχτυλά τους, η μπλούζα τους, τα μανίκια της μπλούζας, τα μολύβια, το τηλεχειριστήριο κ.α. Με τη συμπεριφορά αυτή, πρώτον σίγουρα χαλάνε ότι βάζουν στο στόμα τους όλη την ώρα, αλλά πιο σημαντικό είναι ότι αυτό μπορεί να αποδειχθεί πολύ και επικίνδυνο. Κάποια παιδιά μπορεί να μασήσουν τα χέρια τους, τα νύχια τους, τα γόνατά τους ή αντικείμενα επιβλαβή για την υγεία. Επομένως, πρέπει να τους δώσουμε μία πιο ασφαλή εναλλακτική. Αυτή η εναλλακτική μπορεί να είναι τα μασητικά μενταγιόν ή τα μασητικά βραχιόλια, τα οποία έχουν κατασκευαστεί γι’ αυτόν ακριβώς το σκοπό. Αποτελούν τα πιο δημοφιλή εργαλεία μάσησης, γιατί ενώ μοιάζουν με παιχνίδια, τυχαίνει να είναι και μασώμενα. Τα βραχιόλια και τα μενταγιόν αυτά υπάρχουν σε πολλά χρώματα και σχήματα και μπορείτε να τα βρείτε στα καταστήματα abs toys και σε άλλα παρόμοια καταστήματα.
Κάθε φορά λοιπόν, που το παιδί έχει την ανάγκη να μασήσει κάτι, λόγω αισθητηριακής υπερδιέγερσης, υπενθυμίστε του να χρησιμοποιήσει το εργαλείο αυτό. Να είστε συνεπείς σε αυτό και να έχετε υπομονή, διότι μπορεί να του πάρει λίγο χρόνο να το συνηθίσει. Για καλύτερα αποτελέσματα, προσπαθήστε να εμπλακείτε όλοι στην οικογένεια με αυτό το παιχνίδι ώστε να αρχίσει να το χρησιμοποιεί.
Ωστόσο, αυτή η στοματική αισθητηριακή ανάγκη μπορεί να διαφέρει σε κάθε παιδί. Άλλα, μπορεί να προτιμούν να μασάνε μαλακά αντικείμενα, άλλα πιο σκληρά ή τραγανά. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο τα εργαλεία αυτά υπάρχουν σε 3 χρώματα. Κάθε χρώμα ανταποκρίνεται σε διαφορετικές ανάγκες. Οπότε πριν επιλέξετε το χρώμα και το σχέδιο διαβάστε πρώτα τα χαρακτηριστικά και τη λειτουργία του.
3. Προσπαθήστε να παρακολουθήσετε πότε και γιατί εμφανίζει τη συμπεριφορά αυτή. Μπορείτε να αρχίσετε να καταγράφετε τη συχνότητα της συμπεριφοράς (κάθε ποτέ το κάνουν) και γιατί το κάνουν (βαρέθηκαν εκείνη τη στιγμή, νευρίασαν με κάτι, κουράστηκαν, απογοητεύτηκαν κ.α.). αν για παράδειγμα το κάνει επειδή αγχώθηκε, προσπαθήστε να μειώσετε τις καταστάσεις αυτές που του το προκαλούν.
4. Βάλτε στη διατροφή του παιδιού τροφές πιο τραγανές και σκληρές (καρότα, κράκερ, μήλα κ.α.). Αυτές οι τροφές μεταφέρουν ιδιοδεκτικά ερεθίσματα στα παιδιά και τα βοηθούν να ρυθμίζονται και να μειώνουν το άγχος και το στρες. Έτσι, μειώνεται και η ανάγκη για μάσηση μη βρώσιμων αντικειμένων. Επίσης μαγειρεύετε φαγητά τα οποία χρειάζονται αρκετή μάσηση (μοσχάρι, χοιρινό). Φτιάξτε στο παιδί μιλκσέικ από μήλα, μπανάνες, γιαούρτι, τα οποία είναι πιο παχύρρευστα και απαιτούν να βάλεις μεγαλύτερη δύναμη στο στόμα για να το πιεις με καλαμάκι.
5. Χρησιμοποιήστε μέσα από παιχνίδια σφυρίχτρες, πίνετε από καλαμάκι, ή παίξτε με καλαμάκια (φυσήξτε με το καλαμάκι pom pom ώστε να βάλετε γκολ, ή να τα πάτε μακριά, κάντε μπουρμπουλήθρες στο νερό). Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και καμπυλωτά ή στριφογυριστά καλαμάκια για να το κάνετε πιο δύσκολο.
6. Όταν η ανάγκη για μάσημα οφείλεται σε κάποια αισθητηριακή διαταραχή, τότε είναι σημαντικό να ακολουθηθεί κάποια «αισθητηριακή δίαιτα», την οποία θα φτιάξει ο εργοθεραπευτής που παρακολουθεί το παιδί. Στόχος της δίαιτας αυτής είναι να λάβει το παιδί τα απαραίτητα ιδιοδεκτικά ερεθίσματα που χρειάζεται το παιδί. Πέρα από τα πολλά οφέλη που έχει η δίαιτα αυτή στον έλεγχο της παρόρμησης και τη μείωση της υπερκινητικότητας, βοηθάει και στη μείωση της ανάγκης για μάσημα αντικειμένων.
7. Κάντε μασάζ στα ούλα και ειδικές στοματοπροσωπικές ασκήσεις με ειδικά εργαλεία που μπορεί να μειώσουν τη συμπεριφορά αυτή. Ένα εργαλείο αποτελεί το Z-vibe το οποίο έχει και δόνηση. Δοκιμάστε ελαφρές πιέσεις στα μάγουλα, τα ούλα, τη γλώσσα και στα χείλια. Ο λογοθεραπευτής είναι ειδικός για να σας δείξει τις ασκήσεις αυτές.
Χατζηστυλιανού Βασιλική – Εργοθεραπεύτρια